Spotkanie 12. Wewnątrz sieci

Sieć komputerowa (w skrócie: sieć) – to zbiór komputerów i innych urządzeń połączonych ze sobą kanałami komunikacyjnymi. Sieć komputerowa umożliwia wzajemne przekazywanie informacji oraz udostępnianie zasobów własnych między podłączonymi do niej urządzeniami, tzw. "punktami sieci".

Głównym przeznaczeniem sieci komputerowej – ideą dla której została stworzona i wciąż jest ulepszana i rozwijana – to ułatwienie komunikacji pomiędzy ludźmi, będącymi faktycznymi użytkownikami sieci. Sieć umożliwia łatwy i szybki dostęp do publikowanych danych, jak również otwiera techniczną możliwość tworzenia i korzystania ze wspólnych zasobów informacji i zasobów danych.

Zalety sieci komputerowych: 

• możliwość komunikacji z innymi osobami (np. przez wiadomość email, skype)

• możliwość korzystania z wspólnych zasobów sieciowych  (sprzętu, oprogramowania), dzięki czemu nie ma potrzeby kupowania wielu urządzeń i programów osobno dla każdego komputera

• szybkość, oszczędność czasu i bezproblemowość w przenoszeniu danych, plików i programów z jednego komputera na inny (nawet znajdujący się w najodleglejszym zakątku świata)

• oszczędność w zakupie oprogramowania (pewne programy np. firewall wystarczy zainstalować na jednym komputerze)

• bezkonfliktowość, prostota i wygoda  podczas odstępu do wspólnych baz danych z różnych komputerów  (nawet jak znajdują się one w innych częściach świata)

Wady sieci komputerowych:

• wysokie ceny urządzeń sieciowych i medium transmisyjnych 

• zagrożenie związane  działalnością "sieciowych włamywaczy", hakerów (np. usunięcie danych, uszkodzenie systemu)

• problemy związane z tworzeniem i zarządzaniem sieci (np. zakłócenia, awarie, podłączanie wszystkich urządzeń i zasobów sieciowych kablami)

• zagrożenia bezpieczeństwa i stabilności działania wszystkich systemów w wyniku zainfekowania jednego komputera

• awaria jednego urządzenia lub medium transmisyjnego może spowodować uszkodzenie całej sieci komputerowej  

Urządzenia sieciowe:

•  Karta sieciowa  (ang. NIC – Network Interface Card) – karta rozszerzenia, która służy do przekształcania pakietów danych w sygnały, które są przesyłane w sieci komputerowej. 

 

 

 

• Koncentrator sieciowy (także z ang. hub) – urządzenie łączące wiele urządzeń sieciowych w sieci komputerowej o topologii gwiazdy.

 

•  Przełącznik sieciowy  (także z ang. switch) – urządzenie łączące segmenty sieci komputerowej pracujące głównie w drugiej warstwie modelu ISO/OSI (łącza danych), jego zadaniem jest przekazywanie ramki między segmentami sieci z doborem portu przełącznika, na który jest przekazywana.

 

•  Router  urządzenie sieciowe pracujące w trzeciej warstwie modelu OSI. Służy do łączenia różnych sieci komputerowych (różnych w sensie informatycznym, czyli np. o różnych klasach, maskach itd.), pełni więc rolę węzła komunikacyjnego. Na podstawie informacji zawartych w pakietach TCP/IP jest w stanie przekazać pakiety z dołączonej do siebie sieci źródłowej do docelowej, rozróżniając ją spośród wielu dołączonych do siebie sieci. 

 

• Access point (punkt dostępu) urządzenie zapewniające stacjom bezprzewodowym dostęp do zasobów sieci za pomocą bezprzewodowego medium transmisyjnego (częstotliwości radiowe).

 

 

• Wtórnik (regenerator, wzmacniak, repeater) to urządzenie stosowane w telekomunikacji do regeneracji sygnału.

•  Bridge (most, mostek) urządzenie łączące dwie lub więcej sieci lub segmenty sieci dokonując filtrowania ruchu sieciowego.

Przewodowe media transmisyjne:

• kabel symetryczny (w tym tzw. skrętka)
• kabel współosiowy (kabel koncentryczny)
• kabel światłowodowy (światłowód - jednomodowy, wielomodowy)
• kable energetyczne

Bezprzewodowe media transmisyjne:

• fale elektromagnetyczne (fale radiowe)
• promień lasera

 
 

Topologia sieci komputerowych:

• topologia magistrali (szyny, liniowa) (ang. Bus) – wszystkie elementy sieci podłączone do jednej magistrali

• topologia pierścienia (ang. Ring) – poszczególne elementy są połączone pomiędzy sobą odcinkami kabla tworząc zamknięty pierścień 

• topologia gwiazdy (ang. Star) – komputery są podłączone do jednego punktu centralnego, koncentratora (koncentrator tworzy fizyczną topologię gwiazdy, ale logiczną magistralę) lub przełącznika

 

 

 

 

 

 

Organizacja sieci komputerowych:

• klient-serwer  – architektura systemu komputerowego, w szczególności oprogramowania, umożliwiająca podział zadań (ról) – serwer zapewnia usługi dla klientów, zgłaszających do serwera żądania obsługi

• Peer-to-Peer (P2P) – model komunikacji w sieci komputerowej, zapewniający wszystkim hostom te same uprawnienia

Zasięg sieci komputerowych:

• LAN – sieć komputerowa łącząca komputery na określonym obszarze takim jak blok, szkoła, laboratorium, czy też biuro

• MAN – duża sieć komputerowa, której zasięg obejmuje aglomerację lub miasto

• WAN – sieć komputerowa znajdująca się na obszarze wykraczającym poza jedno miasto

• Internet – ogólnoświatowa sieć komputerowa

Spotkanie 11. Urządzenia peryferyjne

Urządzenia peryferyjne  (ang. peripheral device) - dowolna część komputera inna niż procesor (CPU) i pamięć operacyjna, jak np. klawiatura, monitor, mysz, drukarka, skaner, napęd taśmowy, mikrofon, głośnik, aparat fotograficzny, dżojstik czy kamera internetowa (opisane poniżej).

Monitor to ogólna nazwa jednego z urządzeń wyjścia do bezpośredniej komunikacji operatora z komputerem. Zadaniem monitora jest natychmiastowa wizualizacja wyników pracy komputera.

Podział współczesnych monitorów wygląda następująco:

• monitor CRT – przypomina zasadą działania i po części wyglądem telewizor. Głównym elementem monitora CRT jest kineskop;

• monitor LCD – inaczej panel ciekłokrystaliczny. Jest bardziej płaski od monitorów CRT. Zasada generowania obrazu jest odmienna niż w monitorach CRT.

Klawiatura to uporządkowany zestaw klawiszy służący do ręcznego sterowania urządzeniem lub ręcznego wprowadzania danych. W zależności od spełnianej funkcji klawiatura zawiera różnego rodzaju klawisze – alfabetyczne, cyfrowe, znaków specjalnych, funkcji specjalnych, o znaczeniu definiowanym przez użytkownika.

Mysz to urządzenie wskazujące używane podczas pracy z interfejsem graficznym systemu komputerowego.

Podział według mechanizmu działania:

• mysz mechaniczna (kulkowa)

• mysz diodowa (optyczna)

• mysz laserowa 

Projektor to urządzenie optyczne służące do wyświetlania na ekranie projekcyjnym nieruchomego lub ruchomego obrazu.

Podział projektorów ze względu na tradycyjne podłoże przedmiotu:

• episkop
• diaskop
• epidiaskop

Drukarka to urządzenie współpracujące z komputerem, służące do przenoszenia danego tekstu, obrazu na różne nośniki druku (papier, folia, płótno itp). Niektóre drukarki potrafią również pracować bez komputera, np. drukować zdjęcia wykonane cyfrowym aparatem fotograficznym (po podłączeniu go do drukarki lub po włożeniu karty pamięci z zapisanymi zdjęciami do wbudowanego w drukarkę slotu).

Mianem drukarki określa się też sterownik w systemie operacyjnym, natomiast samo urządzenie określane jest jako urządzenie drukujące.

Podstawowe rodzaje drukarek:

• igłowa 
• atramentowa
• laserowa

Skaner  to  urządzenie służące do przebiegowego odczytywania: obrazu, kodu paskowego lub magnetycznego, fal radiowych itp. do formy elektronicznej (najczęściej cyfrowej). Skaner przeszukuje kolejne pasma informacji odczytując je lub rejestrując. Nie jest to więc zwykły czytnik, a czytnik krokowy.

Ploter  to  komputerowe urządzenie peryferyjne, służące do pracy z dużymi płaskimi powierzchniami, mogące nanosić obrazy, wycinać wzory, grawerować itp. Ploterów używają głównie graficy komputerowi, poligrafowie i architekci.

Kamera internetowa  to kamera cyfrowa, podłączana bezpośrednio do komputera, zazwyczaj za pomocą złącza USB. Kamera może transmitować obrazy statyczne lub transmisja może odbywać się w sposób ciągły.

Joystick  (po polsku - manipulator drążkowy) to urządzenie wejścia komputera, manipulator służący do sterowania ruchem obiektów na ekranie. W podstawowej wersji zbudowany z wychylnego drążka zamocowanego na podstawce, którego przechylenie w odpowiednim kierunku powoduje stosowną reakcję sterowanego obiektu, oraz w przyciski uruchamiające przypisane im działania i dodatkowe funkcje sterujące, znajdujące się na podstawce i samym drążku. 

Typy joysticków:

• analogowy

 

• cyfrowy

Spotkanie 10. Komputer i spółka

Na tym spotkaniu zajmowaliśmy się tworzeniem prezentacji na temat budowy komupera.

Spotkanie 9. Na straży prawa

Prawa autorskie (ang. copyright, symbol: ©) – pojęcie prawnicze oznaczające ogół praw przysługujących autorowi utworu albo normy prawne upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści finansowej.
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych z późn. zm. wyróżnia: autorskie prawa osobiste oraz autorskie prawa majątkowe.

  Utwór – termin prawniczy z zakresu prawa autorskiego, który według Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych jest zdefiniowany następująco:
 „…każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.”


Licencja (z łac. licet, „jest dozwolone“; licens, „wolny“) - dokument prawny lub umowa, określająca warunki korzystania z utworu jako dobra, którego dana licencja dotyczy. Właściciel praw autorskich, znaku handlowego lub patentu może (i często to robi) wymagać od innych posiadania licencji jako warunku użytkowania lub reprodukowania licencjonowanego utworu.                                                                        


Typy licencji: 

• pełna 
• wyłączna
• niewyłączna
• mocna 
• słaba
• otwarta
• wzajemna
• dorozumiana
• przymusowa 
• podlicencja  

Licencja oprogramowania – umowa na korzystanie z utworu jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać.
Umowa taka powinna określać przede wszystkim pola eksploatacji (formy wykorzystania utworu), czyli warunki na jakich licencjobiorca jest uprawniony do korzystania z programu. W Polsce Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych jako podstawowe elementy określające pola eksploatacji wskazuje zakres, miejsce i czas korzystania z utworu, przy czym jest to wyliczenie przykładowe i strony umowy mogą dowolnie kształtować charakter licencji (biorąc jednak pod uwagę treść przepisów ustawowych, których strony nie mogą modyfikować - tzw. ius cogens).


Typy licencji oprogramowania:

• Adware – rodzaj (i typ) licencji oprogramowania. Adware jest oprogramowaniem rozpowszechnianym za darmo, ale zawierającym funkcję wyświetlającą reklamy.
•  Freeware – licencja oprogramowania umożliwiająca darmowe rozprowadzanie aplikacji bez ujawnienia kodu źródłowego. Czasami licencja freeware zawiera dodatkowe ograniczenia (np. część freeware jest całkowicie darmowa jedynie do użytku domowego).
•  Shareware to rodzaj licencji programu komputerowego, który jest rozpowszechniany bez opłat z pewnymi ograniczeniami lub z niewielkimi opłatami do wypróbowania przez użytkowników.
•  Trial (z ang. próba) – rodzaj licencji na programy komputerowe polegający na tym, że można go używać przez z góry ustalony czas (od 7 do 90 dni). Programy na tej licencji są w pełni funkcjonalne. Po upływie ustalonego czasu, jedyną rzeczą, na którą pozwoli program to rejestracja albo usunięcie z dysku twardego. Zazwyczaj wersje próbne rozprowadzane są na tej licencji.
•  OEM - licencja na oprogramowanie przypisane tylko do danego sprzętu bez możliwości przeniesienia go na inny

Przykłady programów na określonych licencjach:

 Freeware- HD Tune  

 
Shareware- Daemon Tools

Trial- Nod32

Odpowiedzialność karna i cywilna w sieci:

Polskie prawo karne nie zawiera odrębnej regulacji dotyczącej wprost rozpowszechniania i pobierania plików z internetu w sytuacji, w której nie mamy do nich praw. Oznacza to odpowiednie stosowanie innych regulacji, które sprawiają że sytuacja osób rozpowszechniających i pobierających "nielegalne" pliki z internetu nie jest równa.

Rozpowszechnianie plików pobranych z Internetu jest przez prawo traktowane surowiej niż samo ich pobieranie. Traktowane jest jak kradzież tzw. „intelektualna” i osoby takie pliki rozpowszechniające podlegają odpowiedzialności karnej. Zgodnie z ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych czyny takie zagrożone są karą:

• grzywny,
• ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2,
• a w przypadku działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej do lat 3.

Surowiej przepisy traktują tych, którzy uczynili sobie z popełniania tego przestępstwa stałe źródło dochodu albo działalność przestępną - wówczas sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5. Prawo natomiast łagodniej traktuje osoby, które jedynie pobierały nielegalnie pliki z Internetu, ale nie udostępniały tych zasobów ze swojego komputera. Osoby takie są narażone na odpowiedzialność cywilną wobec twórcy. Twórca może żądać od osoby, która naruszyła jego prawa majątkowe, zaprzestania pobierania plików, usunięciu z dysku komputera, wydaniu korzyści uzyskanych z nielegalnego pobierania utworu/utworów twórcy, naprawienia wyrządzonej twórcy szkody na zasadach ogólnych (art. 415 k.c.) lub poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione- trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. Oprócz kar wymienionych powyżej sąd może zasądzić przepadek przedmiotów przy których użyciu dokonano naruszenia czyli np. komputera.

Spotkanie 8. E-usługi cz. ll

E-zakupy - (ang. e-commerce) inaczej handel elektroniczny, to rozmaite procedury wykorzystujące środki i urządzenia elektroniczne (telefon stacjonarny i komórkowy, faks, Internet, telewizję) w celu zawarcia transakcji handlowej. Najbardziej popularną metodą handlu elektronicznego jest handel internetowy, gdzie występują transakcje handlowe pomiędzy sprzedającymi a kupującymi. Najbardziej powszechną formą handlu elektronicznego są sklepy internetowe.

 

 E-aukcje - inaczej ukcje elektroniczne, to narzędzia służące do wspierania procesów zakupowych oraz sprzedażowych w przedsiębiorstwie. Aukcja elektroniczna uzupełnia i przyspiesza tradycyjne negocjacje handlowe. Wykorzystuje ona bowiem zjawisko "zdrowej" konkurencji, a także przejrzystego procesu wyboru dostawców.

 










E-książki - (ang. e-book) treści zapisane w formie elektronicznej, przeznaczone do odczytania za pomocą odpowiedniego oprogramowania zainstalowanego w urządzeniu komputerowym (np. komputer osobisty, czytnik książek elektronicznych, telefon komórkowy, mp4 czy palmtop).

Spotkanie 7. E-usługi

E-usługi – usługi świadczone drogą elektroniczną przez sieć telekomunikacyjną, a w tym sieć komputerową, np. Internet, z wykorzystaniem technologii informacyjnej, których świadczenie jest zautomatyzowane i które wymagają niewielkiego udziału człowieka. 

E-bankowość (ang. e-banking) – forma usług oferowanych przez banki, polegająca na umożliwieniu dostępu do rachunku za pomocą urządzenia elektronicznego: komputera, bankomatu, terminalu POS, telefonu (zwłaszcza telefonu komórkowego) i linii telekomunikacyjnych. Usługi bankowości elektronicznej są także określane jako telebanking (bankowość zdalna). Zależnie od wykorzystanych rozwiązań umożliwia wykonywanie operacji pasywnych (np. sprawdzanie salda i historii rachunku) oraz aktywnych (np. dokonanie polecenia przelewu, założenie lokaty terminowej). Bankowość elektroniczna jest kluczowym elementem bankowości transakcyjnej.


E-nauka (ang. e-learning) – nauczanie z wykorzystaniem sieci komputerowych i Internetu, oznacza wspomaganie dydaktyki za pomocą komputerów osobistych i Internetu. Pozwala na ukończenie kursu, szkolenia, a nawet studiów bez konieczności fizycznej obecności w sali wykładowej. Doskonale uzupełnia również tradycyjny proces nauczania. E–learning to tylko jeden z elementów edukacji, dlatego edukacja w czasie rzeczywistym dotyczy znacznie obszerniejszego zasięgu usług niż e–learning. E-learning służy nauczaniu na odległość oraz nauczaniu elastycznemu, jednak może być również łączony z tradycyjnym nauczaniem w formie kursów mieszanych. Ponadto umożliwia nam samodzielne wybranie preferowanego formatu dostarczania wiedzy i tempa jej przekazywania. Dostęp do zautomatyzowanych narzędzi oraz materiałów dydaktycznych umożliwia typowe środowisko e-learningowe Virtual Learning Environment (VLE) z menu nawigacyjnym i ikonami.

E- praca (ang. telecommuting) –inaczej praca zdalna, forma organizacji pracy polegająca na świadczeniu pracy poza siedzibą przedsiębiorstwa, jednak w kontakcie z przełożonymi i współpracownikami za pomocą urządzeń telekomunikacyjnych.

Spotkanie 6. Sposoby komunikowania się.

1. SMS, MMS

 SMS (ang. Short Message Service) – usługa przesyłania krótkich wiadomości tekstowych w cyfrowych sieciach telefonii komórkowej. Usługa ta jest wprowadzana także do sieci telefonii stacjonarnej.
 

Multimedia Messaging Service (MMS) – rozszerzenie funkcji SMS i EMS o możliwość przesyłania multimediów takich jak grafika, animacje, wideoklipy, dźwięki itp. Pierwotnie MMS zaplanowany został jako usługa dla telefonii trzeciej generacji (UMTS), której jednak wprowadzenie było odwlekane w czasie, więc producenci wprowadzili tę opcję już wcześniej (określana jest jako technologia 2,5G). Obecnie prawie każdy nowy telefon posiada funkcję MMS.

 

2. IRC

IRC (ang. Internet Relay Chat) – jedna ze starszych usług sieciowych umożliwiająca rozmowę na tematycznych lub towarzyskich kanałach komunikacyjnych, jak również prywatną z inną podłączoną aktualnie osobą. 

 

3. Czat

Czat- rodzaj pogawędki internetowej i jedna z usług internetowych.

 

4. Gadu- gadu

 Gadu-Gadu (w skrócie GG) – komunikator internetowy, opracowywany przez firmę GG Network.

 

 

5. Skype 

Skype – komunikator internetowy, oparty na technologii peer-to-peer.

 

6. Grupy dyskusyjne

Grupa dyskusyjna – w Internecie to ogólna nazwa wszelkich form dyskusji internetowej przypominających wymianę korespondencji, a nie rozmowy w czasie rzeczywistym. Grupy dyskusyjne przyjmują formę list dyskusyjnych pozwalających na automatyczną wymianę e-maili, grup Usenetowych, grup występujących w Fidonecie i forów dyskusyjnych dostępnych przez bramki WWW.

7. Fora 

 Forum dyskusyjne to przeniesiona do struktury stron WWW forma grup dyskusyjnych, która służy do wymiany informacji i poglądów między osobami o podobnych zainteresowaniach przy użyciu przeglądarki internetowej. Fora dyskusyjne są obecnie bardzo popularną formą grup dyskusyjnych w Internecie.

 

8. Facebook

Facebook – serwis społecznościowy, w ramach którego zarejestrowani użytkownicy mogą tworzyć sieci i grupy, dzielić się wiadomościami i zdjęciami oraz korzystać z aplikacji, będących własnością Facebook, Inc. z siedzibą w Menlo Park. W październiku roku liczba użytkowników na całym świecie wynosiła ponad 1 miliard.